بازشناسی نقش تاریخی - فرهنگی میدان کهنه و بافت پیرامون آن در ساختار شهر اصفهان با رویکرد گردشگری - پیاده مداری

در شهرهای در حال رشد، که اجزای آن به طور مداوم افزوده می شوند، شکل شهر با مسائلی جدید در مورد داخل شدن این اجزا در نظام بزرگتر شهری روبرو می شود. دگرگونی ها در شکل شهرهای ایران دیگر آهسته نیست. وقتی پاسخ به تغییرات، فرآیندی آهسته و تدریجی و خرد مقیاس باشد، توسعه ی کالبدی جدید در درون ساختار موجود شهر راحت تر خواهد بود؛ اما اگر سریع و در مقیاس کلان باشد بسیار دشوار است که توسعه جدید در زمینه ی تاریخی جای گیرد. بر این اساس یکی از مشکلات بافت قدیم شهرهای ما، ناتوانی در انطباق با تغییرات کالبدی جدید است. ویژگی بسیاری از شهرهای تاریخی ما آن است که در واکنش به نیروهای توسعه ی بیرونی، یا تبدیل به بخش های غیرقابل سکونت شده اند و یا در درون شهرهای جدید مدفون گردیده اند. مداخله های شهرسازانه نیز در برخی موارد ساده ترین و متداول ترین راهبرد را برای مواجهه با بافت های تاریخی_ به جای انطباق کاربردی با هنجارهای رایج – « حذف کردن » تشخیص داده اند. از طرفی هسته های تاریخی شهرهای ما جایگزین ناپذیر هستند. ارکان مهمی در شکل شهر موجود هستند که تاریخ رشد کالبدی شهر را نشان می دهد. چنانچه ساختار و شکل شهر، در فرآیند رشد کالبدی در شهر از ابتدا خوب شناخته شود، همچون پلی برای ارتباط با گذشته عمل می کند و به شکل شهر معاصر منسجم می انجامد. بافت تاریخی شمال شهر اصفهان نیز همچون سایر بافت های قدیمی و تاریخی شهرهای ایران، از نابرابری های فضایی، کالبدی و اجتماعی ایجاد شده در دوران اخیر، رنج می برد به طوری که با وجود برنامه ها و طرح های مختلف برای کاهش مشکلات این بافت، شاهد کاهش روزافزون کیفیت محیطی می باشد. به نظر می رسد مشکل اساسی این طرح ها کم توجهی به پیوند مناسب این بافت ها با کل شهر از طریق توجه به ساختار موجود است. علاوه بر این بسیاری از طرح های در حال اجرا، به صورت موضعی به احیا صرفا کالبدی عنصری از این بافت ارزشمند می پردازد و نسبت به بافت و ساختار اطراف، توجه لازم را ندارد. اما شکل شناسی و تحلیل ساختار شهر امروزی آسان نیست. هر شهر بر اساس تصمیمات گذشته افراد و نهادها ساخت فضایی خاصی دارد، که بنا به شرایط اجتماعی، اقتصادی و در بستر شرایط طبیعی و محیطی شکل می گیرد. به علت پیچیدگی این روابط، شناخت ساختار فضایی و استخوانبندی در شهرهای بزرگی چون اصفهان چندان آسان نیست . در گذشته تحولات ساختاری در شهرهای کوچک به آسانی از طریق تشخیص و تمییز دادن عناصر کلیدی و ارتباطاتشان بررسی می شد. این در حالی است که شناخت و تحلیل ساختار فضایی در شهرهای بزرگ امروزی دیگر به روش های مرسوم امکان پذیر نیست و نیاز به روشی جدید که بتواند کاستی های موجود را برطرف سازد ضروری است. از جمله نظریه ها و روش هایی که به مطالعه ساختار و پیکره بندی فضایی شهری به صورتی روشمند و سیستماتیک می پردازد، تئوری چیدمان فضاست. این روش به عنوان روشی علمی، هر شهر را متناسب با ویژگی های زمینه ای خود تحلیل و بررسی می کند و رویکردی زمینه گرا دارد. هدف از این روش و تحلیل هایی که ارائه می دهد، بازگشت به گذشته و نادیده گرفتن ساختار امروزی نیست، بلکه هدف از آن، پیوند یک بافت قدیمی و ارزشمند به ساختار امروزی و جدید می باشد به گونه ای که شهر در قالب یک کلیت منسجم و پویا به زندگی خود ادامه دهد. این تحقیق با هدف بازتعریف جایگاه ساختاری محدوده تاریخی اصفهان در سازمان فضایی شهر، در پی بررسی تاثیر توسعه های کالبدی معاصر بر ساختار فضایی مناطق تاریخی شمال شهر اصفهان به روش چیدمان فضا است. علاوه بر این در این تحقیق به ارائه طرح هایی جهت باز تعریف نقش تاریخی- فرهنگی مجموعه با ارزش میدان کهنه و بافت اطراف آن از طریق توجه به ساختار، به عنوان نقطه شروع ستون فقرات تاریخی شهر پرداخته می شود.